سوالات و خلاصه بحث پسا توسعه

1-فرجام عقلانیت و توسعه در گفتمان پسا توسعه چگونه است؟

2-نسبت پساتوسعه با نظریه و عمل توسعه چیست؟

3-آیا پساتوسعه نظریه ای در باب توسعه محسوب می شود یا خیر؟

4-رویکرد پساتوسعه نسبت به تغییر چیست؟

5- پسا توسعه در باب سازمان ها و نهادهای مدرن از جمله دولت/بازار/ و نهاد علم چه تحلیل و موضعی دارد؟

6-جایگزین های پساتوسعه برای نهادهای یاد شده به عنوان متولیان توسعه چیست؟

7- آیا پسا توسعه یک نظریه است یا فقط تناقض های توسعه را مطرح می کند؟

8- مشکل چه چیزی هست رابطه علی معلولی چیست نه اینکه مشکل چه با ید کرد. در کشف هم موفق نبوده ایم و بعد مدل والگوی فرانسوی و چینی چه باید باشد؟

 

خلاصه مباحث پسا توسعه

جامعه را نباید رها کرد. به تبیری باید از جامعه دفاع کرد.

به نظر من علیرغم همه بحث ها کماکان وجود و حضور دولت بسیار حیاتی است در پیش برد مقوله ت توسعه . مساله در نحوه طراحی و اجرای توسعه است تا نفی مقوله توسعه و مهم ترین کنشگر آن یعنی دولت.

اینکه چه الگوی از مواجهه دولت/بازار و جامعه محلی می تواند به توانمندی انسان و رفع  تواند به رفع نیازهای انسان بینجامد مساله این است

اینکه اولا بیش از هر چیز به نیازهای انسانی تمرکز کنیم و دوم بر الگوها و راهبردهای مناسب کشف نیازها و تحقق انها

آیا پسا توسعه یک نظریه است یا فقط تناقض های توسعه را مطرح می کند. ظرفیت نیروهای غیر دولت نظام های محلی دانش مردمی و فقط نگاههای کارشناسی و تحلیل یا نیازهای انسانی ومحلی

پسا توسعه نباید ضد دولت باشد و این ضد دولتی بودن جز ضعف های پساتوسعه ای است.

تمرکز بر الگوها و تغییر مهم است و فواید توسعه را هم در نظر بگیرد اختلاف پسا توسعه با پست مدرنیسم است.

رویکردهای بیشتر به فرهنگ وتفاوت محلی توجه می کنند اما نباید به ضدیت با انباشت وتجربه علمی یشر تبدیل شود.

مشکل چه چیزی هست رابطه علی معلولی چیست نه اینکه مشکل چه با ید کرد. در کشف هم موفق نبوده ایم و بعد مدل والگوی فرانسوی و چینی چه باید باشد؟

مشکلات توسعه ،تفکیک است تفکیک اقتصاد از جامعهْ سیاست از اقتصاد

کتاب پسا توسعه آرام ضیایی

این کتاب نه پسا توسعه را دارویی برای درمان امراض معرفی می کند و نه آن را به عنوان آخرین مأمن وحشی های نجیب رد می کند. پسا توسعه نوعی بازاندیشی در روابط شمال - جنوب است که قدرت انتقادی و برساختی چشمگیری دارد و باید در طول زمان بیشتر مورد پالایش و بحث قرار گیرد. در فصل دوم، آرتور اسکوبار، مدافع برجسته پسا توسعه در مقاله (پسا توسعه به منزله مفهوم و عمل اجتماعی)، مقدمه ای ژرف برای تفکر پسا توسعه فراهم می کند و آن را انتقادی پسا ساختار گرا از توسعه می خواند. وی این تفکر را در زیر مجموعه مطالعات توسعه قرار می دهد و نکات متعدد منتقدان را می پذیرد. برای تشریح نظریه پسا توسعه، باید به تحلیل بدیل های توسعه، مسائل نظری و عملی و طراحی چشم اندازهای پسا توسعه بپردازیم.

 

پسا توسعه گرایی و بازنمایی های انتقادی از گفتمان توسعه؛ رویکردی مردمی

چکیده

نقد پایه های ایدئولوژیک - هژمونیک توسعه بر مبنای مدرنیسم و رویکردهای آن ، باعث شکل گیری جریانی تحلیلی و ضد توسعه شد، که از آن به عنوان پسا توسعه نام برده می شود. در چند دهه اخیر جهت دهی سیاسی و اقتصادی به توسعه همراه با رویکرد نخبه گرایانه آن، باعث شکل گیری گفتمان پسا توسعه شده است. گفتمان پسا توسعه در اشکال جدیدش با تاکید بر رویکرد اجتماعی و مردم گرایانه  توسعه ، پایه ها ی فرهنگی، اقتصادی، فلسفی و سیاسی توسعه را به باد انتقاد گرفته و در ضدیت با آن به مثابه یک استحاله فرهنگی، نمودهایی از بازنمایی های اجتماعی و  مردم گرایانه را برای توسعه به عنوان یک رویکرد برگزیده است. در واقع ساختار روابط ذاتی قدرت در بازنمایی های گفتمان توسعه مدرنیستی و رویکرد سیاسی و اقتصادی محض آن ، گفتمان پسا توسعه را شکل داد. تاکید بیشتر بر جامعه مدنی و مشارکت توده در فرآیند توسعه از محورهای اساسی گفتمان پسا توسعه بوده است. مقاله زیر با تشریح گفتمان پساتوسعه ، یکی از مهمترین رویکردهای آن را که امروزه از آن به  عنوان توسعه مردمی یاد می شود، شرح می دهد. این رویکرد  مبتنی بر  تغییر جهت جامعه بر مبنای پنج محور اساسی است که گفتمان پسا توسعه آنها را بر مبنای جامعه و توده مردم و بر خلاف رویکردهای مدرنیستی و نخبه گرایانه غربی – شمالی[i]  که مبتنی بر روابط قدرت هژمونیک هستند، شکل داده است

 

معرفی کتاب پسا توسعه. مجید رهنما

کتاب پساتوسعه نوشته مجید رهنما، کنش‌گر و نظریه‌پرداز توسعه کتابی درباره مفهوم پساتوسعه است. واژه‌ای که کمی بیش از هشت سال از پیدایش آن می‌گذرد و در پی مرگ ایدئولوژی توسعه به وجود آمده است.

 

 خلاصه کتاب پساتوسعه

کتاب پساتوسعه از دو قسمت اصلی تشکیل شده است که بخش اول دارای هفت فصل مجزاست. در فصل اول رهنما ماجرای تراژیک زندگی شخصی خود را در آیینه‌ی ایده‌های پساتوسعه مرور کرده است. در فصل دوم نویسنده وارد عرصه‌ی مفهوم‌پردازی شده است. او در این فصل هم‌چنین سنت‌های مختلف پیشامدرن را که فقر اختیاری را به مثابه شاه‌کلید ثروت قلمداد می‌کردند به هم متصل ساخته است. در فصل سوم رهنما کوشیده است تا با تکیه بر دو پژوهش تجربی‌اش در باب سرخ‌پوستان کانادایی و پیاده‌رونشینان کلکته دیدگاه خود را به صورت عیان‌تری به معرض نمایش گذارد. در فصول شش و هفت رهنما به بررسی دو مورد از مشهورترین انواع فقر پیشاصنعتی پرداخته است. مورد اول فقر معنوی یا فقر خودخواسته است که بیانگر انتخابی برای رهایی است که البته در ذهن افرادی با اذهانی استثنایی پدیدار شده است. مورد دوم اما به فقر همزیستانه می‌پردازد که ناظر بر غنای موجود در جوامع بومی‌یعنی یادگیری زیستن با هم و ایجاد اخلاقی مبتنی بر عقل سلیم، همزیستی و ساده‌زیستی است. قرار گرفتن نیازهانی در ذیل توازن انسانی و محیطی یکی از مشخصات جوامعی است که مبتنی بر فقر همزیستانه برپا شده‌اند.

 

بخش دوم که شامل چهار فصل است انقطاع تاریخی پدیدآمده در این تصور از زندگی انسانی را که به وسیله‌ی اقتصاد بازاری دوره‌ی مدرن موجب شده است، به تصویر می‌کشد.

 

جملاتی از کتاب پساتوسعه

بی‌مایگی به اندازهٔ شمار مردمان معنا دارد. زیرا ساختاری اجتماعی است که بنایش بر آمیزه‌ای از عوامل و راه‌های بیرونی است که هر کس ـ یا هر کارگزار اجتماعی ـ به شیوهٔ خود آن‌را تعبیر می‌کند. به این ترتیب، بنا به زمینه، زمانه و جایگاهی که به آن مربوط می‌شود، معنای متفاوتی به این واژه داده می‌شود. از همین رو، تعریف بی‌مایگی بر پایه‌ای همه‌گیر، یا مخاطب قرار دادن فرد بدون آن‌که نخست نشان داده شود که به درستی به چه چیز اشاره دارد، وظیفه‌ای ناشدنی است.

 

سرچشمهٔ اصلی بسیاری از سردرگمی‌هایی که با واژهٔ بی‌مایگی (فقر) به وجود می‌آید، این است که معمولاً برای توصیف دو پدیدهٔ متفاوت به کار برده می‌شود، از یک سو، تنگنا و شیوهٔ زیستنی خاص و از سوی دیگر شرایط منفعل ناپایداری یا تهیدستی و فلاکت اقتصادی که به یک سلسله کمبودها نسبت داده می‌شود.

 

درباره مجید رهنما

مجید رهنما ( زاده ۱۳۰۳ در تهران و درگذشته ۱۳۹۴ در لیون پژوهشگر و سیاست‌مدار ایرانی و وزیر علوم و آموزش عالی کابینه هویدا و از صاحبنظران نظریه پساتوسعه بود.

 

فهرست کتاب پساتوسعه

یادداشت مترجم

 

پیش‌گفتار

 

توسعه به عنوان بی‌مایگی (فقر) برنامه‌ریزی‌شده

 

گفت‌وگوی مجید رهنما با ایوان ایلیچ

 

توسعه و سیستم ایمنی مردمان

 

بی‌مایگی (فقر)

 

آموزش‌وپرورش به عنوان ابزار برگ‌زدایی کردن: گزارشی چندآوایی

 

پس‌گفتار.